Όταν επανιδρύεται ο εκσυγχρονισμός...

Πριν από 3,5 χρόνια η λέξη «επανίδρυση» χρησιμοποιούταν κατά κόρον από το κυβερνόν κόμμα, για να δώσει την γραμμή πολιτικής δράσης, την ελπίδα της αλλαγής και να διαγράψει το μέλλον της αναπτυξιακής πορείας της Ελλάδας. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που ταυτίστηκαν με την εικόνα μιας νέας Ελλάδας, την ανάγκη για αλλαγή κι άφησαν σε δεύτερη μοίρα τις αγωνιώδεις εκκλήσεις για εκσυγχρονισμό και εξέλιξη που τους πρότειναν ως αντιστάθμισμα από την άλλη πλευρά. Αυτό που διερωτώνται οι περισσότεροι στις μέρες μας, λίγο καιρό πριν τις εκλογές είναι αν έκαναν καλά που επέλεξαν το τρένο της «επανίδρυσης» από εκείνο του «εκσυγχρονισμού». Επιπλέον, το μόνο που μπορεί να κριθεί είναι η προσπάθεια επανίδρυσης της Ελλάδας και συγκεκριμένα ο τρόπος με τον οποίο επιχειρήθηκε.

Ήταν κοινό μυστικό πως η Ελλάδα αντιμετώπιζε πολλές δυσκολίες όταν ανέλαβε την διακυβέρνηση η Ν.Δ. με το μεγαλύτερο πρόβλημα να επικεντρώνεται στην μεγάλη έκταση της κρατικής μηχανής, κοινώς το δημόσιο, τη γραφειοκρατία και τη κρατική παρεμβατικότητα. Ο βασικός στόχος της κυβέρνησης λοιπόν ήταν να αναδιοργανώσει την ελληνική κοινωνία και την αγορά. Όμως, μια κυβέρνηση που πρεσβεύει την επανίδρυση του κράτους, πρέπει πρώτα από όλα να αλλάξει τον τρόπο της Δημόσιας Διοίκησης και να καταρρίψει το μύθο του κατεστημένου μέσα από τα ίδια της τα σπλάχνα. Κάτι τέτοιο όπως έγινε κατανοητό, δεν πραγματοποιήθηκε ούτε στο ελάχιστο. Κάθε κρατικός φορέας, από Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης έως και τις Νομαρχίες διοικούν και διοικούνται χωρίς κανένας να έχει την ευθύνη για τα έργα που αναλαμβάνει.

Το μεγαλύτερο λάθος στην προσέγγιση της επανίδρυσης του κράτους ήταν πως προσπάθησε να κάνει μεταρρυθμίσεις από πάνω προς τα κάτω (top down approach). Αυτό στην πράξη σημαίνει πως κάθε προσπάθεια για μεταρρύθμιση και αλλαγή η οποία δεν αποτελεί κάθετη παρέμβαση τροφοδοτεί τον ήδη υφιστάμενο φαύλο κύκλο και έτσι αποτελεί υπό-βέλτιστη πρακτική. Στην ουσία, και αναφορικά με το διαδικαστικό μέρος των μεταρρυθμίσεων μια προσέγγιση που θα ξεκινούσε από την ενεργό συμμετοχή των ίδιων των φορέων της Δημόσιας Διοίκησης θα ήταν πιο χρήσιμη. Η ανάληψη ευθυνών καθώς και υποχρεώσεων είναι το στοιχείο που απουσίαζε και συνεχίζει να απουσιάζει από τον κρατικό μηχανισμό («δημόσιο»).

Συνοψίζοντας λοιπόν, χωρίς τις βαθιές τομές στον ήδη υπάρχοντα προβληματικό δημόσιο τομέα είναι σαν να προσπαθείς να «επανιδρύσεις τον εκσυγχρονισμο»...